Huis Salvator

Bij de oudste panden van Antwerpen

Huis Salvator is één van de oudste huizen van Antwerpen. In de 16de eeuw staan in de Ammanstraat (vanaf 1905: Ambtmanstraat) twee woningen langs elkaar, Huis Salvator en Den Keyser. Dat eerste gebouw doet dienst als 'hôtel',  een stadsvilla waar een rijke familie in woonde tijdens de wintermaanden.

Beide huizen kennen een lange bewonings- en verbouwingsgeschiedenis. Het gebouw dat er vandaag staat, krijgt zijn vorm grotendeels tijdens de 17de tot de 19de eeuw. In die periode worden Huis Salvator en Den Keyser samengevoegd tot één grote woning. In 1828 wordt Huis Salvator grondig verbouwd en krijgt het een neoclassicistische gevel.

Vanaf de jaren 1990 doet het gebouw dienst als schoolgebouw. De opleiding Monumenten en Erfgoed gebruikt het pand als een proefproject voor zijn studenten. Vervolgens staat het gebouw verschillende jaren leeg.

Het huis is zowel van binnen als van buiten beschermd als monument. Het is niet enkel één van de oudste gebouwen van Antwerpen. Ook het 18de-eeuwse salon is erg waardevol, want uniek in zijn soort. Verder omvat Huis Salvator een binnenkoer, een grote tuin en een paviljoen dat vergelijkbaar is met dat in het Rubenshuis.

Analyse

Omdat het gebouw jarenlang leeg stond en niet onderhouden werd, is het ernstig afgetakeld. Schimmels, insecten, planten en water hebben vrij spel gehad. Daardoor zijn veel houtconstructies gaan rotten. In de meeste ruimten zijn de decoratieve  elementen verloren gegaan door sloop, aftakeling of diefstal. Door alle verval blijft er vandaag nog weinig over van de luister van wat eens een prachtig ‘hôtel’ was, bewoond door de rijkste families van Antwerpen.

Het complex is veelvuldig onderzocht door studenten van de opleiding Monumentenzorg, die het pand tot in 2001 betrokken. Zij lieten kijkvensters van kleurenonderzoek en verschillende rapporten na.

Renovatie en restauratie

De nieuwe eigenaar van Huis Salvator wil van het pand opnieuw een woning maken. Het pand wordt daarom omgebouwd tot vier woongelegenheden. Daarbij wordt maximaal ingespeeld op de bestaande toestand van het pand. Bijkomende constructies worden gemeden om het uitzonderlijke karakter en uitzicht van de originele bouwelementen niet te belasten.

De restauratie zal vooral conserverend van aard zijn. Er zullen alleen ingrepen gebeuren wanneer er daardoor een belangrijk aspect van de bouwgeschiedenis beter kan worden belicht, of indien de uitzonderlijke kunsthistorische waarde van het bouwelement dit vereist. Oude elementen worden alleen vervangen wanneer het bouwtechnisch echt niet anders kan.

De vier nieuwe woongelegenheden krijgen wel een moderne keuken en badkamer. Om die nieuwe bouwelementen op een respectvolle manier in de bestaande ruimten te integreren, zullen die nieuwe voorzieningen worden opgevat als stukken losstaand meubilair (box-in-box). Zo worden alle aansluitingen losgewerkt van de wanden en het plafond.

• Het Ontwerphuis.
• Studiebureau Peritas.