Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmiskerk

EEN RIJKE BOUWGESCHIEDENIS

De Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmiskerk heeft een gedifferentieerd uiterlijk met verschillende bouwvolumes die de lange en complexe bouwgeschiedenis van deze kerk illustreren. In kern gaat de kerk terug tot de romaanse periode, hoewel vandaag enkel een venster in de noordelijke transeptarm met zijn typische rondboogvorm en bolvormige raamprofileringen, als romaans kan gedateerd worden. Later volgden vermoedelijk nog twee gotische bouwfases, gevolgd door verschillende jongere bouwcampagnes. Het interieur en het meubilair  dateren vooral uit de 17de en de 18de eeuw.

RESTAURATIE - KLIMAAT - TECHNIEKEN

De restauratie van de Onze-Lieve-Vrouw-Lichtmiskerk startte in de jaren ’90 met de daken en gevels onder leiding van ir. Luc Durant. Steenmeijer Architecten volgde hem op voor de restauratie van het interieur. Voorafgaandelijk aan de restauratie werd er een uitgebreid vooronderzoek uitgevoerd in 2001. Niet alleen om meer inzicht te krijgen in de bouwhistoriek van de kerk maar ook om gedegen keuzes te kunnen maken tijdens de restauratie, die leiden tot de herwaardering en het duurzaam herstel van het kerkgebouw. De restauratie bestond uit vier percelen (bouwkundige werken, schilderijen en beelden, verwarming en elektriciteit) en werd in 2017 voorlopig opgeleverd, met uitzondering van de schilderijen en beelden die reeds eerder definitief opgeleverd werden.

Perceel 1 bouwkundige werken omvatte onder andere het herstel van de binnenbepleistering. De muren en gewelven werden waar nodig ontzilt en de muurschilderingen gefixeerd. Vervolgens werd de binnenbepleistering terug hersteld en geschilderd. Uit het onderzoek bleek dat de muren en plafonds oorspronkelijk een witte en later een vaal gele, licht groene en roze kleur hadden. Bij de afwerking opteerden we om de 18de-eeuwse situatie te herstellen, met respect voor de stucwerk plafonds met zware kroonlijsten en de kerk wit te schilderen met kalkverf.

In het eerste perceel werd ook het herstel van het meubilair voorzien. De 17de-eeuwse preekstoel, de biechtstoelen en de koorbanken verkeerden in zeer slechte staat. Bijzonder tijdens deze restauratie waren de koorbanken, die tientallen jaren verspreid in de kerk hadden gestaan als zitbanken en bergkasten. Recent ontdekte foto’s in het archief van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium te Brussel toonden aan dat het om de 17de-eeuwse koorbanken ging. Het geheel werd terug geassembleerd op nieuwe treden en aan weerszijden van het hoogkoor opgesteld. Ook werd veel aandacht besteed aan de afwerking van alle meubilair. Het was ofwel geboend of met schellak gevernist, zoals het tochtportaal, het doksaal en de communiebank, ofwel was het geschilderd, eenkleurig of met een imitatie eikschildering afwerkt, zoals de koorbanken. Deze dikwijls nog originele afwerkingen werden gerespecteerd, geretoucheerd en indien nodig aangevuld. Spectaculair was de vrijlegging van de oude polychromie in zilver‐ en bladgoud van het tabernakel op het hoogaltaar, dat sindsdien het pronkstuk van de kerk is.

In een tweede aanneming werden alle schilderijen en beelden gerestaureerd, waaronder ook de altaarschilderijen. De schilderijen waren gescheurd, toonden sporen van slijtage, verfverlies of loskomende verflagen. De beelden liepen schade op door houtworm, maar vertoonden ook barsten en lacunes.

Met de restauratie van dit kerkinterieur werden tevens de verwarming en de elektrische installatie vernieuwd in een derde en vierde perceel. De verwarmingsketel werd op zolder geïnstalleerd in een goed beveiligde en geventileerde ruimte. Een meet‐ en regelsysteem zorgt er sindsdien voor dat het klimaat is afgestemd op het meubilair en de kunstwerken, alsook de functie van de kerk.

De vloerventiloconvectoren worden vanop afstand bediend. Voorafgaand aan de plaatsing ervan werd er archeologisch onderzoek uitgevoerd, dat enkele oudere vloerniveaus blootlegde maar verder geen bijkomend inzicht gaf in de bouwgeschiedenis van de kerk. Bij de vernieuwing van de elektrische installatie werd naast de verlichting ook de beveiligingsinstallatie tegen brand en diefstal aangepast.

BEHEERSPLAN

Het beheersplan is goedgekeurd in 2021.